İSTANBUL EYÜP KADILIĞI

Dersaadet olarak da isimlendirilen İstanbul, 19.yüzyılıın ortalarına kadar idari yapı ve yargısal açıdan dört ayrı bölüme ayrılmıştı. Bunlardan ilki İstanbul Kadılığının yetki sahası olan ve İstanbul Metropolünün kent merkezi kabul edilen ‘’Suriçi’ idi. Galata, Üsküdar ve Eyüp’ten oluşan Bilad-ı Selase ise bu metropol alanın kazalarıydı. “Üç Belde” anlamına gelen Bilad-ı Selase ayrı kadılar tarafından yönetilmişti. Bu ayrım sadece idari ve yargısal bir bölümlemeyi değil yanı sıra sosyolojik ve kültürel bir farklılığı da ifade etmekteydi.

Dersaadet ’in bu dört ayrı bölümü, aynı şehir içerisindeki birbirinden farklı; fakat bir arada ahenkli bir bütün oluşturan dört ayrı dünyayı teşkil etmişti. Aynı zamanda bu dörtlü yapı, İstanbul’un sosyal ve kültürel yapısını zenginleştiren ve canlı kılan faktörlerin başında gelmekteydi.

Üç Beldenin en ayrıcalıklı ve manevi değeri olanı Eyüp Sultan’dı. Günümüzde de İstanbul’un Müslümanlarca kutsal kabul edilen ilçelerinden biridir. İstanbul'un Avrupa yakasında, İstanbul surlarının hemen dışındadır.

İlçe ismini, sınırları içinde türbesi bulunan Ebu Eyyubi el-Ensari’den almaktadır. İstanbul'un Fethinden sonra Türklerin sur dışında kurduğu ilk yerleşim merkezi olan Eyüp'te başta Eyüp Sultan Camii olmak üzere Osmanlı döneminden kalma çok sayıda tarihi eser mevcuttur. III. Selimin annesi Mihrişah Valide Sultan’ın inşa ettirdiği imaret 200 yıldan beri faaliyetini sürdürmektedir.

Müslümanlarca İstanbul’un ilk fetih denemesi M.S. 669 yılında olmuştur. Bu savaşta ölenler Müslümanlar açısından Sahabeler ve İslam Şehitleri olarak kabul edilmektedir. Hz. Muhammet’i tanımış ve birlikte savaşmış oldukları için ‘’Sahabe’’ adını alanların mezarları bu bölgede bulunmaktadır. Bölgede yedi sahabenin bulunduğu söylenmektedir. Tarihi Eyüp mezarlığında Osmanlı döneminin önemli asker, devlet adamı ve âlimlerinin mezarları bulunmaktadır.

Eyüp Sultan Müftülüğü ’nün internet sitesindeki bilgilere göre, Hz. Muhammet 622 yılında Mekke’den Medine’ye hicret ettiğinde, evi yapılıncaya kadar, Ebu Eyyup el-Ensari’nin evinde 7 ay misafir olmuştur. Ebu Eyyup el-Ensari, Peygamber’in vahiy kâtipliğini yapmıştır. Peygamber ile çeşitli savaşlara katılmış, 669 yılında da İslam ordusu ile İstanbul seferine katılmış ve İstanbul Surları dibinde şehit olmuştur.

İstanbul’un fethinden önce II. Mehmed’in hocası Akşemsettin tarafından, Ebu Eyyup el-Ensari’nin kabri bulunmuş ve üzerine türbe yaptırılmıştır. Eyüp semti, Fetih'ten sonra Fatih Sultan Mehmed'in, Eyüp Sultan Türbesi’ni yaptırmasıyla gelişmeye başlamıştır. Aynı yıllarda bu yapılara eklenen medrese, aşhane, kütüphane, imaret, hamam ve diğer yapılar çevresinde, Eyüp'teki doku oluşmaya, ilçe şekillenmeye başlamıştır. Fetihten sonra Fatih Sultan Mehmed olarak anılmaya başlayan II. Mehmed, türbenin yanına Eyüp Sultan Camisi’ni yaptırmıştır.

Bu nedenle, Eyüp Sultan Camii ve çevresi yerli ve yabancı turistlerin önemli ziyaret yerlerinden biridir. Müslümanların kutsal aylarında- Ramazan’da, Eyüp Sultan Camii ve türbesi çevresinde mahşeri bir ziyaretçi kalabalığı olur. İğne atsan yere düşmez deyimi tam da burada geçerlidir. Kutsal aylar dışında da hemen her gün yüzlerce kişi tarafından ziyaret edilmekte ve dua edilerek, dileklerde bulunulmaktadır.

Sınırları içindeki türbesi ve camisinin bir başka tarihi önemi de Osmanlı Padişahlarının kuşanma töreni o” idi. Osmanlılarda ‘’Kılıç Kuşanma’’ töreni, tahta çıkış seremonileri arasında en önemli safhalardan biri olarak kabul edilmekteydi. Sünni İslâm hükümdarlarının dünyevi hükümranlıklarını onaylamak anlamında yapılan törenlerdi. Kılıç Kuşanma yeri olmasından kaynaklanmaktadır. “Avrupa’da kral ve kraliçelerin taç giyme törenleri neyse, Osmanlı'da da kılıç kuşanma aynıydı.

İslam dünyasında ilk Kılıç Kuşanma olayı Abbasilere kadar tarihlenmektedir. Osmanlı tarihinde usulüne uygun olarak kılıç kuşanan ilk padişah Yıldırım Beyazıt olduğu kabul edilmektedir. Osmanlı Padişahları tahta çıktıktan kısa bir süre sonra Eyüp Sultan türbesine giderek, Devlet Erkanı ve Halkın önünde görkemli bir törenle kılıç kuşanırlardı.

Eyüp Sultan İlçesi sınırları içinde Eyüpsultan merkezde olup Nişanca, Defterdar, Düğmeciler, İslambey, Rami Cuma, Topçular, Rami Yeni, Silahtarağa, Sakarya, Alibeyköy Merkez, Esentepe, Karadolap, Yeşilpınar, Akşemseddin, Çırçır, Güzeltepe ve Emniyettepe mahalleleri 

Şimdiki adı Alibeyköy olan Köpekyaylası önemli yerleşim alanlarından biridir. Eyüp Sultan ilçesi kırsal alanında ise Kemerburgaz Belediyesi ve bağlı olarak Mimar Sinan, Mithatpaşa ve Göktürk mahallesi ile Akpınar, Ağaçlı, Çiftalan, Ihsaniye, Işıklar, Odayeri, Pirinççi ve Yayla köyleri yer almaktadır.