Kadıköy ve Tarihi Moda İskelesi
Kentler canlı organizmalardır. Bu nedenle de insanlar ve mekânlar arasında ilişki dengeli, refah ve mutluluğu getirecek yapılanmada olmalı ve korunmalıdır. Tiyatrolar, sinemalar, sokaklar, meydanlar kentleri canlı tutar. Bir araya gelinen kamusal alanlar, sosyalleşmenin önünü açar.
Kent; içindeki insanlarla birlikte, sürekli deneyimleriyle, birikmiş kültürüyle büyür. Şairleri, yazarları, bilim insanlarıyla birlikte var olur. Kentin gelenleri ve gidenlerini karşılayacak bir gücü ancak yaşayanların ihtiyacı olan mekanların varlığıyla gerçekleşir. İstanbul’daki Kadıköy ve barındırdığı Moda ve Moda İskelesi bunlardan biridir.
Gelin hep birlikte Kadıköy İskelesi'nden Moda sahillerine nostaljik bir yolculuk yapalım. Yolculuk boyunca gördüğümüz caddelerdeki sanatçıların isimleri, Kadıköy'ün kültürel mirasa duyduğu saygıyı gösteriyordu. Moda’da dolaşırken Sadun Boro’dan Münir Nurettin Selçuk’a kadar birçok ismin izine rastlamamız sürpriz olmayacaktır.
Moda'daki bir sokakta Osman Zeki Üngör'ün izlerini göreceğiz. İstiklâl Marşı’nın bestecisi olan bu önemli müzik adamı aynı zamanda Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın ilk şefiydi.
Adalardan bir yar gelir bizlere…
Diğer taraftan Ferman Karaçam,
Dokunsaydım yanardı Saçının tellerine
Uğramazdım sen yokken
Moda sahillerine
Kadıköy’ün batısında, Marmara Denizi'ndeki Prens Adaları‘na bakan bir konumda olan Moda semti doğası, yeşil alanları, bol ağaçlı sokakları, tarihi köşkleri ve sahil kenarı şık restoran ve kafeleri ile ünlenmiştir. İstanbul’un en güzel sahil semtlerinden biri olan Moda’nın tarihi 19’uncu yüzyıla dayanıyor. 19. yüzyılda, İstanbul’da yaşayan Levantenler, İngiliz aileler, bürokratlar, sanatçılar gibi seçkin kesimin pek çoğu yerleşim yeri olarak Moda’yı tercih etmişlerdi.
Moda İskelesi eskiden sahilde bir çıkını olarak bulunuyordu. Tamamen boş olan kıyı Moda Deniz Kulübü'nün odun deposuydu. Bu çıkıntıya odun taşıyan tekneler yanaşıyordu. 1904 tarihli bir fotoğraf söz konusu çıkıntının uzatılarak iskeleye dönüştürüldüğü ve ucunda da kubbeli silindirik bir bilet gişesi eklendiği görülmektedir.
Mimar Vedat Tek tarafından 1916-1917 yılları arasında neoklasik üslupta tasarlanan, İstanbul'un en eski iskelelerinden biri olma özelliğini taşıyan ve zarif Kütahya çinileriyle süslü olan iskele 1937 yılındaki çok şiddetli bir lodos fırtınasında ciddi hasar görünce, üst katı yıktırılarak ortadan kaldırıldı. 2000 yılında TDİ ile Türkiye Deniz Ticaret Odası Başkanlığı’nın ortaklaşa çalışarak yenilemişti. Tarihî Moda İskelesi, 1 Temmuz 2001 yılında Kabotaj Bayramı günü yeniden hizmete açılmıştı.
Kafe olarak işletilen iskele binası, İBB tarafından sürdürülen restorasyon çalışmasının ardından Kitap&kafe ve kütüphane olarak 19 Ağustos 2022 tarihinde yeniden hizmete açıldı. Moda İskelesi'nin ev sahipliği yaptığı kütüphane, açık hava çalışma alanları, terası ve zengin kitap seçimiyle İstanbulluları ağırlıyor. 250 metrekare alanda 100 kişilik kapasiteyle hizmet veren Moda İskele Kütüphanesi birbirinden ilginç 6 500 kitap barındırıyor.
Tarihi iskelenin kütüphane bölümü tarih, siyaset bilimi, felsefe, araştırma-inceleme, sanat, bilişim, teknoloji, bilim, inanç, kişisel gelişim, kültürel miraslar, mimarlık ve tasarım kitapları, çocuk kitapları, uzunlukta yayınlar gibi pek çok türü eseri okuyucuların hizmetine sunuyor.
Tubini Ailesi, Moda’ya yerleşen ilk aristokrat Levanten ailelerden biriydi. Sakız Adası’ndan gelen bu aile, semte 13 köşk yaptırarak adeta bir mimari damga vurdu. Hatta bölgeye bir dönem “Tubini Mahallesi” denmeye başlandı
YanıtlaSilModa’daki Levanten yerleşimi İstanbul’un kozmopolit tarihine açılan çok katmanlı bir pencere gibi. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren özellikle İngiliz, Fransız ve İtalyan kökenli Levanten aileler Moda Burnu’na yerleşmeye başlıyor. Bu aileler, İzmir gibi liman kentlerinden gelen tüccar kökenli gruplardı ve İstanbul’un Anadolu yakasında bir tür “sayfiye kolonisi” kurdular
YanıtlaSilLevanten topluluklar sadece konutlar değil, aynı zamanda sosyal yaşamı da şekillendirdiler: Moda Yat Kulübü’nü kurdular, kriket ve tenis gibi sporları getirdiler, kiliseler ve okullar inşa ettiler.
YanıtlaSil